De voorzitter van de Council van LandvanWaarde, Ellis Lugtenberg, greep de laatste bijeenkomst van de Council aan om terug te kijken op bijna vier jaar LandvanWaarde en commitment te krijgen voor het vervolg. Het houdt namelijk niet op na LandvanWaarde.

Een van de initiatiefnemers, Carel de Vries namens Courage, schetste hoe de vierjarige pilot LandvanWaarde tot stand is gekomen. ’Inmiddels is de hele context veranderd. Momenteel zijn er meer projecten over belonen van boeren. Aan de systeemverandering wordt volop gewerkt. Boeren hebben laten zien dat ze wel willen. Nu de rest nog.’ Wat heeft LandvanWaarde ons tot nu toe gebracht? Carel noemde de volgende successen:

1. Een verdienmodel met gestapelde beloningen is een algemeen aanvaard begrip;
2. Het is goed gelukt om een grote groep boeren te mobiliseren;
3. Overheden, NGO’s, belangengroepen willen energie in dit project stoppen;
4. We hebben een bidbook waarin niet alleen de systematiek van LandvanWaarde wordt toegelicht, maar ook een aanbod namens de deelnemers wordt gedaan voor een vervolg;
5. Het project heeft landelijke uitstraling gekregen;
6. Het fundament is sterk genoeg om de komende jaren op voort te bouwen in een vervolgproject.

Tegenvallers:

1. Goede doordachte structuur voor Council ontbreekt nog;
2. We hadden graag nog iets meer inhoud gegeven aan de stapeling van beloningen.

Meevallers:

1. Provincie Overijssel die een kwartiermaker heeft ingesteld voor een vervolg;
2. Het advies van het College van Rijksadviseurs, dat ook betrekking had op Salland, heeft veel energie gemobiliseerd.

SalLand Loont

De afgelopen maanden keek kwartiermaker Hanneke Kraaijenveld, met een frisse, kritische blik naar het project LandvanWaarde. ‘Opvallend is dat er in Salland veel energie rondom de boer bij elkaar komt. Vanuit de boeren zelf, maar ook vanuit andere organisaties. We hebben in Salland te maken met een lapjesdeken aan verschillende organisaties die we moeten samenbrengen. De behoefte om het in elkaar te schuiven en de noodzaak om te integreren wordt breed gedeeld. Maar voordat je een organisatie kunt inrichten, moet je eerst weten welke maatschappelijke vraagstukken je op wilt lossen en hoe. Momenteel zijn er nog zo veel zaken, bijvoorbeeld stikstof, in beweging. Vandaar dat is gekozen voor een groeimodel onder de noemer SalLand Loont.’

Schillenmodel

De vergadering concludeert: ‘Er is behoefte aan een organisatie voor een gebied groter dan LandvanWaarde en kleiner dan de provincie met koppelingen naar de drie Sallandse gemeenten.’ De councilleden discussiëren vervolgens over gewenste schaalgrootte, binding met de regio en regionaal versus landelijk. De vergelijking wordt getrokken met een schillenmodel. Vertrouwdheid, gevoel met de regio, enthousiasme en binding zijn belangrijke factoren. Lokale borging is voor beloners, als lokale overheden en bedrijfsleven, enorm belangrijk. We zullen aansluiting houden met landelijke ontwikkelingen en daarvan leren. Andersom zal bij een succesvol vervolg zal vanzelf de werkwijze worden overgenomen, zo is de mening. ‘Begin met agrarisch natuurbeheer en Deltaplan Agrarisch Waterbeheer (DAW). Op veel onderdelen hebben we al een begin. We kunnen van start, want de organisatie is degelijk genoeg. We moeten daarbij fors inzetten op regionale integratie.’

Hoe verder met LandvanWaarde?

Projectleider Willem Rienks: ‘Er liggen veel opgaven in het landelijk gebied. Grondgebruikers/agrariërs hebben een sleutelrol om aan die opgaven invulling te geven. We zijn bezig om voor drie jaar geld te genereren om te kunnen voortbouwen op het fundament van LandvanWaarde en het College van Rijksadviseurs. Voor boeren en beloners moet er één gebiedsorganisatie met een integraal gebiedsfonds komen: SalLand Loont. Er wordt zo veel mogelijk de samenwerking wordt gezocht met bestaande initiatieven en organisaties, zoals Kostbaar Salland. De krachten en financiën moeten gebundeld worden om verschillende thema’s en de gebiedsdoelen in 2030 te halen.’ Het Collectief Midden-Overijssel diende daarom een aanvraag in voor een GLB-pilot. Deze is onlangs toegekend. Voor de boeren betekent dit dat het werkgebied uitgebreid wordt tot heel Salland, dat in plaats van 25 boeren 50 boeren op basis van een bedrijfsomgevingsplan een verdienmodel kunnen krijgen door gestapelde beloningen en dat er naast bestaande beloningen 150.000 euro extra voor rechtstreekse beloning beschikbaar komt. Daarnaast loopt er nog een aanvraag voor het opzetten van de organisatie via de provincie Overijssel. Hier hebben alle boeren voordeel van. De partners uit de Council reageerden enthousiast op de plannen en steunen daar waar dat kan het vervolg, ieder vanuit hun eigen rol.